Η διχοτόμηση της Κύπρου αποφασίστηκε και υπογραφηκε στην συνοδο του ΝΑΤΟ το 1971
Το Σεπτέμβριο του 1971, ο στρατηγός Γρίβας εξαφανίζεται από την Αθήνα. Στην αρχή, η απουσία του από την ελληνική πρωτεύουσα συγκαλύπτεται όσο είναι δυνατό. Η χούντα κάνει πως δεν γνωρίζει τίποτα. Ο Γρίβας, όμως, έχει φύγει εν γνώσει της για την Κύπρο.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1971, ένα μικρό πλοιάριο με κυβερνήτη τον Τουρκοκύπριο Αλή-Ντανά πλησιάζει νύχτα στην παραλία της Λεμεσού. Με προφύλαξη πηδά στη στεριά ένα γεροντάκι και χάνεται στο σκοτάδι. Είναι ο στρατηγός Γρίβας. Προορισμός του η παρανομία. Σκοπός του η συγκρότηση ένοπλων φιλοχουντικών – αντιμακαριακών ομάδων.
Όταν αργότερα έγινε γνωστή η παρουσία του Γρίβα στην Κύπρο, η Ελλάδα έλεγε, ότι ο Γρίβας απέδρασε, ενώ η Τουρκία δήλωνε: «Ουδεμία ανησυχία». Και δεν είχαν άδικο οι Τούρκοι. Όλα είχαν ήδη τακτοποιηθεί με τη συμφωνία της Λισαβόλας μεταξύ Παλαμά και Ολτζάυ. Δεν έπρεπε, λοιπόν, να ανησυχούν.
Η συμφωνία Λισαβόνας, η οποία υπογράφτηκε κατά τη διάρκεια της συνόδου του ΝΑΤΟ στην πορτογαλική πρωτεύουσα προέβλεπε τον ουσιαστικό διαμελισμό της Κύπρου. Η Ελλάδα θα έθετε υπό τον έλεγχό της τις περιοχές Λάρνακας, Λεμεσού και Πάφου, καθώς και μέρος των επαρχιών της Λευκωσίας και της Αμμοχώστου. Η Τουρκία θα έπαιρνε την επαρχία Κυρηνείας, το τμήμα Καρπασίας και μέρος της Λευκωσίας και όλο αυτό το τμήμα θα ανακηρυσσόταν ο 68ος νομός της Τουρκίας, δηλαδή, ότι ακριβώς επιδίωκαν για τόσον καιρό οι Τούρκοι. Και όλα αυτά συμφωνήθηκαν εν αγνοία της κυπριακής κυβέρνησης, όπως δήλωσε αργότερα ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Κυπριανού και αργότερα πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κύπρου.
Μόλις πληροφορείται η κυπριακή κυβέρνηση τα συμφωνηθέντα, προσπαθεί μέσω των Ηνωμένων Εθνών να ανατρέψει τη συμφωνία. Για το σκοπό αυτό έρχεται ο Μακάριος στην Αθήνα, αλλά δεν βρίσκει καμιά απολύτως κατανόηση από μέρους των δικτατόρων. Βιαστικός και άπρακτος επιστρέφει στην Κύπρο, ενώ ο υπουργός των Εξωτερικών Κυπριανού μεταβαίνει στη Ν. Υόρκη. Εκεί συναντιέται με το γενικό γραμματέα Ου-Θαντ και κατορθώνει να τον πείσει να αναλάβει πρωτοβουλία για την ακύρωση των αποφασισθέντων στη Λισαβόνα. Ο Ου-Θαντ δέχεται την πρόταση και μάλιστα με χαρά, ελπίζοντας πως θα λύσει το κυπριακό, πριν αποχωρήσει από τη θέση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ στο τέλος του χρόνου.
